Vụ án một đêm hè Sài Gòn

Khi bạn đến với một vụ án, không phải là cái cớ để bạn đánh bóng, chà nhám. Luật sư là nghề hữu xạ tự nhiên hương. Quảng cáo? hay PR chỉ khiến bạn chứng tỏ mình thêm rẻ tiền. Bạn đến và chỉ cần gửi một thông điệp rõ ràng cho những thế lực trong sáng, và cả trong tối, rằng: Bạn đang ở đây, ngay đây, và vì thế, họ cần thận trọng! Không làm được điều đó, bạn chỉ là cái nắp chai - thứ mà cần vứt ngay, vứt không thương tiếc, vì vướng víu. Ánh mắt bạn nơi công đường là thứ sẽ khiến công tố viện, và chủ tọa sẽ xác tín bạn là ai trong mắt họ, chứ không phải là động tác khua tay, múa chân

Nói như vậy, là tôi muốn kể cho bạn nghe câu chuyện về vụ án tôi đã làm, để trả lời câu hỏi bạn là ai trong vụ án, quan trọng đến thế nào?

…5 năm trước, vào một đêm hè Sài Gòn không ngủ được vì oai bức như thời điểm này,

…đến 5g sáng, tiếng gõ cửa dồn dập, một người đàn ông dáng nhỏ thó, bé choắc, thấp đậm - đứng trước mặt tôi, ông ấy nói ngắt quãng, nước mắt giàn dụa:

- Luật sư ơi, hãy cứu con tôi, cháu bị oan, là cháu bị oan khuất, oan lắm luật sư ơi... Nói đến đây, ông ấy thụp người xuống giữa rạng sáng...

Tôi đỡ ông dậy, dìu ông vào nhà, gọi vợ dậy pha ông một ly nước chanh, khi bình tĩnh lại, qua lời ông: Con ông bị công an tỉnh H* bắt giam, khởi tố về hành vi "vận chuyển, buôn bán trái phép chất ma tuý", rồi phiên tòa sơ thẩm đã tuyên con ông án tử hình, và đương nhiên con ông đã kháng cáo. Bằng linh cảm của người cha, ông tin con mình bị oan, ông nói rằng: con ông chỉ là một thợ hồ bình thường, sống lương thiện, không thể là người buôn bán ma tuý được.

Khi tôi hỏi: ông có căn cứ nào để cho rằng con ông không phạm tội không? thì tôi chỉ nhận được từ ông một cái lắc đầu! nước mắt ông không ngừng tuôn chảy, bởi nó chính là đứa con trái duy nhất của ông, vợ ông mất vì một căn bệnh ung thư khi nó mới tròn 2 tuổi và ông tần tảo gà trống nuôi nó đến lúc trưởng thành.

Tôi nhận lời ông, chỉ với một suy nghĩ duy nhất tại thời điểm ấy là: tôi sẽ giúp ông, ít nhất là có câu trả lời để ông tâm phục, khẩu phục là: Con ông có phạm tội hay không?

Tôi làm thủ tục... và thay vì 10 ngày, thì mất gần 2 tháng tôi mới được cấp GIẤY CHỨNG NHẬN NGƯỜI BÀO CHỮA cho bị cáo - là con ông. Do con ông bị tuyên án tử hình, nên bị giam ở khu biệt giam, việc thăm gặp bị hạn chế và vô cùng khó khăn.

Tôi được tiếp cận hồ sơ vụ án, đó là một hồ sơ hoàn hảo nhất về mặt chứng cứ BUỘC mà tôi đã từng được xem qua.

Một đối tượng trong đường dây buôn bán ma tuý, có liên hệ với con ông qua tin nhắn, và con ông đã trả lời các tin nhắn này, và nhận 5000usd để vận chuyển 12 bánh heroin từ tỉnh H* đến thành phố L* để tiêu thụ.

Sim điện thoại này do con ông đăng kí đứng tên, công tác nhận dạng cho thấy một đối tượng trong đường dây đã nhận diện đúng mặt con trai của ông.

Kết luận điều tra và cáo trạng truy tố đã cáo buộc: bị cáo là con trai ông đã chạy xe máy, nhận 12 bánh heroin bỏ vào bên trong áo thun, khoác áo khoác ở ngoài và đi giao hàng để nhận 5000usd.

Tại cơ quan điều tra, ban đầu con ông không nhận tội, kêu oan, nhưng sau đó, tại toà bị cáo nhận tội, chỉ kháng cáo vì cho rằng án tử hình là quá nặng.

2 tuần sau khi tiếp xúc hồ sơ, rồi tôi cũng được vào trại tạm giam gặp nó, nó đã khóc tức tửi trước mặt tôi như 1 đứa trẻ và luôn miệng kêu van, nó nói nó không thực hiện hành vi ấy.

Khi được hỏi: vậy sao phải nhận tội? nó khóc và nói là con bị đánh, bị ép, con bị họ dọa (ý nói đối tượng được cho là thuê nhờ nó vận chuyển đã đem cha nó ra và đe dọa nó)… rồi nó lại tiếp tục khóc, nó chỉ biết khóc. Trước tình cảnh ấy tôi thấy lòng mình nấc nghẹn, tôi không thể hỏi thêm điều gì, tôi nắm lấy tay nó thật chặc, bàn tay nó lạnh ngắt trong tay tôi run rẫy, tôi cảm nhận sự run rẫy ấy được thoát ra từ hơi lạnh của chiếc còng thép. Mắt tôi đỏ hoe, tôi vội bước ra thật nhanh để dấu đi cái cảm xúc chợt dự định vỡ òa - cái cảm xúc mà tôi không hề muốn bởi tôi là một người luôn mạnh mẽ. Tôi còn kip nghe tiếng nó gọi: chú ơi, chú còn quay lại nữa không ạ? Tôi đưa bàn tay phải thành hình đấm lên trời, 1 ngón tay trái chỉ xuống đất và thẳng mặt bước đi.

Tối vốn có nguyên tắc là không bao giờ nhận 2 loại án: một – là án ma túy, bởi nó gieo cái chết cho đồng loại. Hai – là án hiếp dâm trẻ em, bởi đó là một tội ác mà với tôi là vô cùng kinh tởm. Nhưng, suốt quãng đường ấy, tôi rất hoang mang giữa hồ sơ, từ cái nhìn đến lời của nó, và ánh mắt cha nó - điều cho tôi linh cảm rằng, ít nhất vụ án này không được rõ ràng... và rằng, tôi cần phải tìm hiểu tận tường nguồn cội sự việc.

HÀNH TRÌNH LỘI TÌM CHỨNG CỨ VÀ NỖI OAN KHUẤT ĐẰNG SAU VỤ ÁN

Điều ám ảnh tôi nhất là ánh mắt, một - của người cha già, một - của người con trai đang bị giam giữa 4 bức tường lạnh ngắt, luôn bị cùm một chân, có gì đó trong ánh mắt của bị cáo khiến tôi tin, rất tin rằng: người đàn ông cha của 1 đứa trẻ chưa đầy 3 tuổi, không, và không thể nào phạm tội ác tày trời này. Nhưng, phải bắt đầu từ đâu? bắt đầu từ đâu – khi những "chứng cứ vật chất" mà các cơ quan tố tụng tỉnh H* thu thập được để chứng minh hành vi phạm tội của nó đến mức hoàn hảo???

Ánh mắt đó – chính ánh mắt đó đã thôi thúc tôi phải xin xem lại hồ sơ vụ án một lần nữa, tôi đã dừng lại rất lâu ở "BIÊN BẢN NHẬN DẠNG". Biên bản này ghi rõ ràng: Qua tấm hình chụp bình thường của bị cáo với nhiều người trong 1 đám cưới, một bị cáo khác trong vụ này (là người cho rằng đã giao heroin cho nó vận chuyển) đã nhận ra chính xác và chỉ đích danh nó (thân chủ tôi). Tôi dán mắt vào tờ biên bản này, và lục tung hơn 16 tập hồ sơ vụ án dày cộm, nhưng vẫn không tìm ra tấm ảnh – là cơ sở để nhận dạng. Tôi bắt đầu lo lắng, nổi lo lắng đến rất nhanh, nhưng rất mơ hồ, tôi nghĩ rằng: nó thể nó chỉ thất lạc đâu đó trong đống hồ sơ vụ án thôi. Rồi tôi cố lục tung 3 lần nữa, nhưng vẫn không tìm ra tấm ảnh nhận dạng... Nổi lo lắng của tôi đã dần bắt đầu chuyển sang trạng thái lớn hơn hẳn: Nghi ngờ! Một sự nghi ngờ thật sự!

Tôi đem nghi ngờ này vào trong VĂN BẢN KIẾN NGHỊ gửi ngay lập tức đến vị thẩm phán thụ lý vụ án cấp phúc thẩm sắp tới. Và đây là vị thẩm phán mà tôi đáng kính – ông không chờ đợi để trả lời tôi bằng văn bản, mà đã dùng điện thoại gọi ngay cho chánh án toà án xét xử cấp sơ thẩm vụ án. Té ra, tấm ảnh dùng để nhận dạng, đã bị ai đó "vô tình" bỏ quên bên VKS cấp sơ thẩm của tỉnh H*. 17g chiều hôm đó, tôi phóng xe gần 200 km đến tỉnh H* và thuê khách sạn trú qua đêm để kịp sáng mai làm việc.

Một đêm trôi qua thật chậm, tôi không thể nào chợt mắt, sáng sớm, qua rất nhiều thủ tục, tôi được mục sở thị tấm ảnh nhận dạng: Đó đúng là tấm hình thân chủ tôi ngồi trong cùng bàn với 10 người khác trong tiệc cưới. Đúng thế, nhưng trong bàn tiệc đó, ngoài thân chủ tôi là đàn ông, 10 người còn lại đều là phụ nữ. Và người ta đã dùng tấm ảnh này để bị cáo khác nhận dạng thân chủ tôi với "đề bài": bị cáo là một người đàn ông(!)

Chúa ơi, đến đứa trẻ lên 3 còn nhận dạng đúng nữa là....

…. Hôm đó, vào một buổi chiều, trời vần vũ mây đen, mưa không ngớt, tôi ở trong tâm trạng buồn đến mức không thể buồn hơn, khi đứng trước sinh mệnh của nó - sinh mệnh của người cha một đứa trẻ với ánh mắt thơ ngây, khi mà mỗi lần gặp tôi, cháu đều lắp bắp hỏi: Chú ơi, ba con khi nào về? Chú mang ba con về đi.

Mang tâm trạng ấy, tôi trở lại nhà ba nó với hy vọng sẽ thông tin bước chuyển biến mới trong vụ án là tấm hình nhận dạng - dù hy vọng đó sẽ là một cơ sở để có thể mở ra một hướng nhìn mới trong cái thế bế tắt của vụ án - Nhưng chỉ với chừng đó chứng cứ mà để lật ngược lại vụ án - thì sẽ là điều tưởng chừng như "mò kim đáy biển”.

Rồi vụ án cũng được đưa ra xét xử theo trình tự phúc thẩm, bản án hình sự phúc thẩm được tuyên y án sơ thẩm (tử hình)

*****

... Tiếp tôi là Ba của nó, cả một khoản thời gian dài dõi theo vụ án và lo cho sự sống chết của nó đã vắt cạn trong ông sức lực còn lại cuối cùng, ông ho sặc sụa, rồi lại ôm chầm tôi khóc. Thật lòng, tôi không thể chịu được trước nước mắt của ông, biết khuyên ông thế nào? Biết hứa gì với ông đây? Khi mà chính tôi - chính tôi là người không thể có một câu trả lời chắc chắn về trường hợp của nó cho chính mình, tôi cố gắng mấy cũng không thể phác họa ra một bức tranh về bối cảnh vụ án. Tôi toan định rời đi, thì ông níu lại và bảo: Luật sư! để tôi pha bình trà uống cho nóng bụng.

Ngồi chờ ông pha trà, nhìn vào những tấm ảnh được lồng dưới bàn kính, tôi thấy tấm ảnh một người có khuôn mặt rất giống nó, nhưng rất to, rất mập. Lúc ông mang trà ra, tôi chỉ vào tấm hình và hỏi ông: “hình này là của ai?”. Ông trả lời: "hắn chớ ai, thằng K* đó, nó chụp hai ngày trước lúc bị bắt, lúc đó hắn mập lắm, 85 ký luôn đó luật sư, không ốm như trong trại giam”.

Tôi giật mình và nổi gai ốc khắp người, tôi hỏi lại ông như để chắc chắn: “Ông chắc chắn đây là thằng K* không? Trước nay nó vẫn mập thế à?”.

Ông sôi nổi hẳn: "Thì hắn chứ ai, xưa nay không ai to khỏe bằng hắn hết á luật sư, rứa mà..., tội nghiệp”.

Câu trả lời của ông dù vô tình, nhưng khiến tôi khẳng định trong lòng như đinh đóng cột: nó chắc chắn vô tội!

Ngay lập tức, tôi trở lại cơ quan điều tra lúc trời chập choạng, mưa vẫn không ngớt, tôi tiếp tục đề nghị Cơ quan điều tra, rồi vks cho tôi xem tang vật thu giữa là tấm hình chụp trong đám cưới nó mặc chiếc áo thun màu xanh mà nó bị cáo buộc khi vận chuyển 12 bánh Heroin, nó đã mặc áo này và nhét 12 bánh heroin vào trong áo.

Tôi cầm chiếc áo lên, chiếc áo size S - một size nhỏ nhất, mường tượng lại thân hình nó, tôi khẳng định rằng: chiếc áo này, nó dù cố cũng không thể chui đầu vào được chứ đừng nói là mặc, mà lại còn nhét đến 12 bánh heroin vào trong.

Ngay ngày hôm sau, tôi đề nghị cho thực nghiệm lại việc để thân chủ tôi mặc chiếc áo ấy, với sự chứng kiến của đại diện VKS. Tại trại giam chờ thi hành án, dù lúc này, nó chỉ còn tầm 70 ký, nhưng dù cố gắng - trước sự chứng kiến của các cơ quan tố tụng - thân chủ tôi không thể nào chui được vào cổ áo.

Tôi lập tức soạn văn bản kiến nghị, và kèm theo hai chứng cứ trên cho tòa các cấp. Cuối cùng, vụ án được kháng nghị giám đốc thẩm, hủy 2 bản án sơ thẩm và phúc thẩm, giao cho cấp sơ thẩm điều tra, xét xử lại từ đầu.

********

8 tháng chờ đợi dài đằng đẳng, nhiều đêm tôi không ngủ, thế rồi phiên tòa sơ thẩm được mở: Trước những chứng cứ vật chất được tôi phát hiện thu thập được, trước những điều buộc tội vô lý, thân chủ tôi được tuyên: VÔ TỘI

Sau khi bản án được tuyên xong, vị chủ tọa và đại diện vks đã kịp chủ động bắt tay tôi và gởi lời cảm ơn, chúng tôi đều chủ động lấy số của nhau, và đến bây giờ vẫn thường xuyên liên lạc để trao đổi nghiệp vụ.

[theo Thạc sĩ, Luật gia Trần Văn Tuấn - Chuyên gia pháp lý cao cấp]

ĐT: 0913.26.7777 - Email: tuanlawyer2014@gmail.com